Internationale stedenbouwkundige wedstrijd "Stad aan de Stroom", Antwerpen, 1989-1990

"Geef de stad zijn stroom terug". Onder dit motto ging einde 1989 het project 'Stad aan de Stroom' van start, een initiatief van vzw Stad aan de Stroom en Stad Antwerpen. Het was een totaalproject bestaande uit een stedenbouwkundig project en een cultureel en educatief programma. Het wou bijdragen tot het versterken van Antwerpen als culturele en sociaal-economische metropool. De voorbereidingen startten al in 1988 (?)
Centraal in dit project stond de organisatie van een internationale stedenbouwkundige wedstrijd. De wedstrijd had een dubbele formule, enerzijds een open ideeënwedstrijd en anderzijds een meervoudige ontwerpopdracht op uitnodiging. De wedstrijd stond open voor ontwerpers die ervaring hadden met stedenbouwkundige opdrachten.
De ontwerpopgave omvatte het ontwikkelen van een globaal stedenbouwkundig concept voor de revitalisering van de 19de-eeuwse havenbuurten die langs de Schelde gelegen waren. Zowel de structuur van het gebied als de ruimtelijke vormgeving waren belangrijke aandachtspunten bij het uitwerken van dit concept. De deelnemers maakten eveneens een stedenbouwkundig ontwerp voor een van de drie deelgebieden; het Eilandje, de Kaaien en het Zuid. 120 ontwerpen werden ingezonden.
Voor elk deelgebied zijn een eerste prijs van 21.000 ECU en enkele eervolle vermeldingen voorzien.
Daarnaast reikte ook de Orde van Architecten twee prijzen uit (250.000 en 100.000 BEF).
Tegelijk met het uitschrijven van de open wedstrijd werd ook een opdracht gegeven aan zes binnen- en buitenlandse ontwerpers. Deze namen werden bekendgemaakt tijdens een speciale persvoorstelling. De studieopdracht op uitnodiging was gericht op de zojuist genoemde drie deelgebieden. Uitgenodigd werden: Manuel de Solà-Morales (ter vervanging van Rafael Moneo, die afhaakte) (Eilandje); Yves Lion (Eilandje); OMA (Zuid); Toyo Ito (Zuid); Beth Gali (Kaaien); AWG bijgestaan door Ferre Verbaenen, René Greisch en Jean-Paul Laenen (Kaaien). Deze zes ontwerpers werden voorgesteld door de wedstrijdcommissie (Francis Strauven, Jef Van den Broeck, Marcel Smets, R. Geurtsen).
Het uitgangspunt voor de wedstrijd was het Globaal Structuurplan voor Antwerpen (G.S.A.) dat eind 1989, na de fusie van de verschillende gemeenten, was opgesteld door het architectenbureau Stramien. De oorspronkelijke bedoeling van de wedstrijd was dat de resultaten de aanzet zouden zijn voor een programma en ontwikkelingsplan, dat in een tweede fase zou leiden tot de uitvoering van publieke en particuliere projecten. 1993, het jaar dat Antwerpen culturele hoofdstad van Europa was, was een belangrijke streefdatum.
De vzw kreeg de beschikking over het middendeel van Hangar 26/27, een loods aan de Schelde. Daar werd een tentoonstelling ingericht over stedenbouwkundige oplossingen voor oude havengebieden in New York, Londen, Rotterdam en Barcelona, aangevuld met andere casussen. Daarnaast werden ook de resultaten getoond van de meervoudige studieopdracht en van de internationale stedenbouwkundige prijsvraag van Stad aan de Stroom, per deelgebied (Eilandje, Kaaien en Zuid). De tentoonstelling liep van 2/9 tot en met 31/10/1990.