Organisatie, Koninklijke Maatschappij der Bouwmeesters van Antwerpen

De Maatschappij der Bouwmeesters van Antwerpen is de oudste architectenvereniging van België en werd opgericht in 1848. De naamswijziging naar Koninklijke Maatschappij vond plaats naar aanleiding van het vijftigjarig bestaan. De organisatie was een van de drijvende krachten in de Antwerpse provincie, waaruit ze ook haar leden recruteerde. Zo groeide de omvang van de vereniging en verbreedde het actieveld van de stad Antwerpen tot de oprichting van andere kernen, zoals Turnhout, Mechelen en Lier.

Het doel van de maatschappij was 'de eenheid en goede verstandhouding tusschen hare leden te bevestigen, verbeteringen voor te stellen en te bespreken welke in het vak zouden kunnen ingevoerd worden, een waakzaam oog te houden op alles wat kunst, kunstenaars en vakgenooten eenig belang zou kunnen aanbieden'. De leden kwamen samen op de diverse activiteiten, zoals vergaderingen, debatten, voordrachten, excursies, tentoonstellingen, congressen en architectuurwedstrijden. Voorbeelden van enkele wedstrijden zijn de Prijskamp voor Bouwkunde vanaf 1879 en de Prijs Henri Blomme vanaf 1921. De vereniging was aanwezig op de Exposition des Arts Décoratifs et Industriels in Parijs (1925) en de Antwerpse Wereldtentoonstelling in 1930. Daarnaast werden ideeën verspreid via hun tijdschriften, zoals KMBA en Architecton.

De vereniging was sterk betrokken bij actuele ontwikkelingen op het vlak van architectuur, stedenbouw en monumentenzorg, en nam hierbij ook een duidelijke opinie in, bijvoorbeeld over verschillende Antwerpse stadsuitbreidingen en projecten voor de Antwerpse wereldtentoonstellingen. Daarenboven was de KMBA een belangrijk verdediger van de beroepsbelangen van de architect, streefde men naar een beter architectuuronderwijs en eenvormige bouwreglementen en -documenten en een wettelijke bescherming van het beroep van architect. Zo was de vereniging sterk betrokken bij de oprichting van de overkoepelende Federatie voor Architectenverenigingen en de Orde van Architecten. In 1922 werd de Kring voor Bouwkunde opgenomen binnen de organisatie als jongerenafdeling.

De KMBA fuseerde met de Vlaamse Architectenvereniging in 1980 tot Architectenunie.